Gelişen, değişen dünya düzeni her an, farklı bakış açıları geliştirmeyi, problemlere çözüm üretebilmeyi, kısa ve etkili çözümler üretebilmeyi gerektiriyor. Öyle ki yetişkin dünyasında en baskın prensiplerden biri haline geldi “Çok değil, akıllıca çalış” mottosu. Peki bunun için yetişkin olana dek bir şey yapmıyor, yapamıyor muyuz?
Çözüm üretebilme, esnek düşünebilme, bakış açısı geliştirme, eleştirel düşünme gibi birçok becerinin temeli aslında erken çocukluktan itibaren geliştirmeye başladığımız hatta kökleri doğrudan bu döneme dayalı becerilerdir. Erken çocukluk döneminden başlayan bu gelişimin ise hayat boyu devam edebileceğini gösteren Sternberg (2005), Doidge (2007) gibi bilim insanlarının çalışmaları literatürde yer almaktadır.
Bilimsel çalışmalar içinde zihin yapısının değişebilirliğini ve gelişebilirliğini ifade eden önemli tanımlardan biri de Gelişen Zihin kavramı hatta kuramıdır. Teori, zekanın potansiyelini üst biliş, esneklik, planlama, motivasyonel ve yeteneklere yönelik algılar yani bireyin kendine yönelik bilgisiyle açıklamaktadır. Bu açıdan düşünüldüğünde PASS Zihin Kuramı ve ondan temellenen bilişsel müdahale programlarının bu potansiyeli ortaya çıkarmaya yönelik kaynaklar olduğunu söyleyebiliriz.
Erken çocuklukta zihinsel gelişime dair çarpıcı çalışma örneklerini Piaget ile görmeye başlarız. Piaget’nin özgün olduğu kadar günümüzde sınırlayıcı olarak da görülebilen hiyerarşik düzende ilerleyen dört gelişim basamağı tanımladığını görmekteyiz. Ona göre çocuklar bir basamaktaki gelişimi tamamlamadan diğerine geçememektedir. Bu gelişim evrelerinde ilerleyen çocuğun farklı anlayışlar geliştirebildiği, kavrayış ve çözüm üretme becerilerinde geliştiğini, ben merkezci ifadeler ve anlayışlardan içselleştirilmiş ve soyut yapıları zihninde oluşturabilir hale geldiğini ifade eder.
Piaget’nin bu öncü nitelikteki tanımlarını Bruner “Hayat Boyu Öğrenme” kavramıyla genişletmiş ve hiyerarşik basamaklı yapıyı eleştirmiştir. Ona göre bilişsel gelişim önce eylemsel sonra imgesel ve son olarak sembolik yapılar sıralaması ile sağlanır.
Yukarıdaki isimleri çalışmalarını, günümüzdeki bilişsel gelişim anlayışına bir adım daha yaklaştıran en önemli isim ise Vygotsky’dir. Bilişsel gelişim kavramının içerisine sosyal etkileşimin önemini yerleştiren ve hatta bunu gelişimin merkezine konumlandıran Vygotsky, çocuğun yakınsak gelişim alanı içindeki en önemli öğrenme aracının çocuğun akranları ve/ya yetişkinlerle kurduğu etkileşim olduğunu savunur. Günümüzde ise bu iki kaynağa dijital kaynakları eklemek gerekir.